Temel Psikolojik Kavramlar Test 7 – PDR ÖABT

54

TEMEL PSİKOLOJİK KAVRAMLAR - 7

Temel Psikolojik Kavramlar - 7 Testi

Sosyal Psikoloji Temel Kavramlar, Sosyal Uyum, Tutum, Sosyal Algı Ağırlıklı

1 / 15

Festinger'in Bilişsel Çelişki Kuramı'na göre, insanlar çelişkili inanç ve davranışlar sergilediklerinde rahatsızlık hissederler. Bunu gidermek için hangi stratejiyi kullanmazlar?

Mevcut tutumlarını değiştirmek

Davranışlarını değiştirmek

Yeni bir bilgi ekleyerek çelişkiyi azaltmak

Çelişkili durumu görmezden gelmek

Çelişkiyi artırarak uyumsuzluğu büyütmek

2 / 15

Bir grup öğrenci, yeni bir sosyal medya platformunda etkinlik yapma kararı alır. Grup üyelerinden biri, sosyal medya platformunun gizliliği konusunda endişelidir ve bu platformu kullanmak istemez. Ancak, grup üyelerinin büyük çoğunluğu bu platformu kullanmaya karar verir. Endişelerini dile getiren öğrenci, zamanla bu gruptan dışlanma korkusu ile diğerlerinin kararına uyar ve platformu kullanmaya başlar. Bu durumu sosyal uyum açısından açıklayınız. Hangi sosyal uyum davranışı burada daha belirgindir?

Konformite

İtaat

Kaytarma

Sosyal hızlandırma

Bilgilendirici sosyal etki

3 / 15

Bir grup öğrenci, üniversitede sosyal olarak kabul görmek için popüler bir markanın ürünlerini tercih etmeye başlarlar. Markayı gerçekten sevmedikleri halde, sadece grup içindeki kabul görme isteği ile bu markayı tercih etmeleri, hangi sosyal etki türüne örnektir?

Konformite

İtaat

Bilgilendirici sosyal etki

Normatif sosyal etki

Sosyal hızlandırma

4 / 15

Katz’ın Tutumların İşlevsel Kuramı'na göre tutumlar bireylerin farklı ihtiyaçlarını karşılamaya hizmet eder. Aşağıdaki hangi tutum işlevi bilgi işlevine örnek olabilir?

Elif, bir ürün satın almadan önce internetten detaylı araştırma yaparak en kaliteli olanı seçer.

Can, arkadaş grubunda kabul görmek için onların ilgi alanlarına uygun konuşmalar yapar.

Gökhan, siyasi görüşleri nedeniyle belirli bir haber kanalını izlemeyi tercih eder.

Merve, sevdiği markanın ürünlerine karşı olumlu bir tutum sergileyerek, onunla bağ kurar.

Kerem, bulunduğu ortamda çatışma yaşamamak için fikirlerini açıkça ifade etmekten kaçınır.

5 / 15

Bir toplumda, bireyler genellikle devletin ya da otorite organlarının emirlerine uyarlar. Bu durum, bireylerin kendi bireysel düşüncelerini ve ahlaki değerlerini göz ardı etmelerine neden olabilir. Bununla birlikte, bazı insanlar otoriteye başkaldırarak daha farklı bir yolu seçebilirler. Aşağıdaki örneklerden hangisi, toplumda genellikle daha fazla itaat gösterilmesinin bir sonucu olarak açıklanabilir?

Otoritenin gücüne olan güven

Bireysel düşüncelerin baskın gelmesi

Normatif sosyal etki

Sosyal izolasyon

Kaytarma

6 / 15

Ayşe, bir gece rüyasında uçtuğunu görür. Rüyasında, özgürlük ve korkularıyla ilgili semboller bulunur. Psikanalitik terapiyi uygulayan bir psikolog, Ayşe'nin bu rüyayı inceleyerek bilinçaltındaki çatışmaları anlamaya çalışır. Bu tür bir yaklaşım, hangi psikolojik akımla daha uyumludur?

Psikanaliz

Hümanist psikoloji

İşlevselcilik

Davranışçılık

Bilişsel psikoloji

7 / 15

Asch’in ünlü uyma deneyinde katılımcılara yanlış bir cevaba grup baskısıyla uyum göstermeleri istenmiştir. Deneydeki ana bulgu aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?

İnsanlar grup baskısından etkilenerek yanlış cevap verebilirler.

Katılımcılar genellikle kendi görüşlerini dile getirirler.

Bilgilendirici sosyal etki, uyum üzerinde daha fazla etki yaratır.

Sosyal uyum, yalnızca grup üyelerinin sayısına bağlıdır.

Gruplar, normlardan sapmalarına daha az tolerans gösterir.

8 / 15

Ahmet, arkadaşının zor durumda olduğunu görünce, ona hiçbir karşılık beklemeden yardım etmeye karar verir. Yardım etmek için büyük bir çaba harcar ve arkadaşının sorunlarını çözmeye çalışır. Bu davranış, Ahmet'in sadece arkadaşına yardım etmek istemesinden kaynaklanmaktadır ve kendi çıkarını göz önünde bulundurmaz.

Ahmet’in bu davranışı hangi kavramla açıklanır?

Toplumsal sorumluluk

Empati

Bireysel çıkar

Yardımcı sosyal etki

Altruizm

9 / 15

Stanley Milgram, 1960'larda otoriteye itaatin sınırlarını keşfetmek için ünlü bir deney yapmıştır. Deneyde, katılımcılara "öğretici" rolü verilmiş ve başka bir kişiye elektrik şoku verme talimatı verilmiştir. Katılımcılar, deneyi yöneten otorite figürünün emirlerine uyarak, acı çeken bir "öğrenciye" yüksek voltajda elektrik şoku vermeye devam etmişlerdir. Milgram bu deneyle hangi konuyu araştırmayı amaçlamıştır?

İnsanların grup normlarına uyum sağlaması

Otorite figürlerine duyulan itaatin, bireysel ahlaki değerlere nasıl üstün gelebileceğini

Kaytarma davranışlarının grup içindeki etkilerini

Bireylerin sosyal etkiye karşı gösterdiği direnç seviyelerini

Sosyal hızlandırma fenomeninin grup içindeki etkilerini

10 / 15

Bir grup iş arkadaşının, beraber çalıştıkları projede birbirlerini gözlemleyerek, hem birbirlerine motivasyon sağlayıp hem de hızla işlerini tamamladıkları gözlemlenmiştir. Grup içinde var olan bu etkileşim, kişilerin yalnız başlarına çalıştıkları zamandan çok daha hızlı bir şekilde performans sergilemelerine neden olmuştur. Bu durumu hangi sosyal etki türü açıklamaktadır?

Kaytarma

Konformite

İtaat

Sosyal hızlandırma

Bilgilendirici sosyal etki

11 / 15

Bir grup öğrenci, sınavlar için ders çalışırken, birbirlerine hangi soruların önemli olduğu konusunda bilgi verirler. Her biri, diğerlerinin deneyimlerinden öğrenerek doğru bilgilere ulaşmaya çalışır. Bu durum, aşağıdaki sosyal etki türlerinden hangisiyle açıklanabilir?

Bilgilendirici sosyal etki

Kaytarma

Konformite

Sosyal hızlandırma

İtaat

12 / 15

Solomon Asch, sosyal psikoloji alanında, bireylerin grup baskısına nasıl tepki verdiğini anlamak amacıyla bir uyma deneyi yapmıştır. Deneyde katılımcılara, görsel bir testte doğru cevabı vermeleri istenmiştir. Ancak, katılımcıların çoğu aslında yanlış bir cevabı kabul etmişlerdir çünkü grup üyeleri yanlış cevabı vermektedir. Asch bu deneyle neyi araştırmayı amaçlamıştır?

İtaat davranışının grup baskısı altında nasıl şekillendiğini

Sosyal uyumun bireysel düşünceler üzerindeki etkisini

Bilgilendirici sosyal etkiyi gözlemlemeyi

Otorite figürlerinin bireyler üzerindeki etkisini

Kaytarma davranışlarının toplumda nasıl yaygınlaştığını

13 / 15

Bir araştırma için yapılan deneyde, katılımcılara, bir "yetkili" kişi tarafından verilen emirler doğrultusunda, başka bir kişiye zarar verecek şekilde davranmaları istenmiştir. Katılımcılar, kendilerine zarar verme talimatı verilmesi karşısında büyük moral ve psikolojik zorluklar yaşamalarına rağmen, yine de yetkili kişinin emirlerine uymuşlardır. Bu deneyde, katılımcıların gösterdiği davranış hangi sosyal uyum türüyle açıklanır?

Konformite

İtaat

Kaytarma

Sosyal hızlandırma

Bilgilendirici sosyal etki

14 / 15

Bir grup insan bir odada toplanmış ve bir kişinin acil tıbbi müdahaleye ihtiyacı olduğu durumu fark etmiştir. Ancak grup üyelerinin çoğu, olaydan etkilenmemek için birbirini suçlamakta ve yardım etmeme kararı almışlardır. Bu davranış, hangi sosyal psikolojik kavramla açıklanabilir?

Kaytarma

İtaat

Konformite

Bilgilendirici sosyal etki

Sosyal hızlandırma

15 / 15

Asch'in deneyinde, katılımcıların yanlış cevaplar vermeleri, kültürlerarası farklılıklar nedeniyle değişebilir. Örneğin, toplumda bireyselliğin daha değerli olduğu bir kültürde uyum göstermek daha az görülebilir. Bu tür kültürler hangi sosyal davranış biçimini daha fazla teşvik eder?

Konformite

İtaat

Bireysel özgürlük

Sosyal izolasyon

Grup baskısı

Skorunuz

Ortalama puan 67%

0%

Testi yeniden başlat

Ünitenin Diğer Testleri

Temel Psikolojik Kavramlar Test 1

Temel Psikolojik Kavramlar Test 2

Temel Psikolojik Kavramlar Test 3

Temel Psikolojik Kavramlar Test 4

Temel Psikolojik Kavramlar Test 5

Temel Psikolojik Kavramlar Test 6

PDR ÖABT online deneme sınavı ve diğer ünitelerden testleri buradan çözebilirsiniz.

Temel Psikolojik Kavramlar Ünitesi – PDR ÖABT

PDR ÖABT’ nin önemli konularından biri olan Temel Psikolojik Kavramlar, psikoloji biliminin temel yapı taşlarını içerir. Bu ünite, psikolojiye giriş niteliğindedir ve diğer psikoloji alt alanlarını anlamak için sağlam bir temel oluşturur.

Sınav İçeriği ve Dağılımı

📌 Temel Psikolojik Kavramlar (%16) – 8 Soru
Bu bölümde psikolojinin temel kavramlarına dair sorular yer alır.

Ünite İçeriği:

Psikolojinin Tanımı ve Alt Alanları: Psikolojinin bilimsel yönü, tarihsel gelişimi ve alt dalları (deneysel psikoloji, bilişsel psikoloji, gelişim psikolojisi, klinik psikoloji vb.).

Davranış ve Zihinsel Süreçler: Duyum, algı, motivasyon, öğrenme, bellek, düşünme ve karar verme süreçleri.

Öğrenme Kuramları: Davranışçı, bilişsel ve sosyal öğrenme kuramları ile öğrenme süreçlerine etkileri.

Duygular ve Motivasyon: Temel duygu teorileri, motivasyon kaynakları ve insan davranışlarını yönlendiren etkenler.

Kişilik ve Bireysel Farklılıklar: Kişilik kuramları, bireysel farklılıkları açıklayan yaklaşımlar ve kişilik değerlendirme yöntemleri.

Fizyolojik Psikoloji: Sinir sistemi ve beyin yapılarının davranış üzerindeki etkileri, duyu organlarının işleyişi, biyolojik temelli psikolojik süreçler.

Sosyal Psikoloji: Bireyin toplumsal ortamda nasıl davrandığını inceleyen kuramlar, tutumlar, önyargılar, gruplar arası ilişkiler ve sosyal etkileşim süreçleri.

Psikolojik Sağlık ve Bozukluklar: Ruh sağlığını koruma, psikolojik bozuklukların temel özellikleri ve terapi yaklaşımları.

Fizyolojik Psikoloji, PDR ÖABT’de Temel Psikoloji başlığı altında yer alan önemli konulardan biri. Bu alan, beynin ve sinir sisteminin davranışlar üzerindeki etkisini inceler.

Sosyal psikoloji, bireylerin toplum içindeki düşünce, duygu ve davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır. Bu alanda öne çıkan temel kavramlardan bazıları sosyal uyum, tutum ve sosyal algıdır. Bu yazıda, bu üç kavramın tanımlarını, türlerini ve günlük yaşamda nasıl karşımıza çıktığını ele alacağız.

1. Sosyal Uyum Nedir?

Sosyal uyum, bireylerin bir grup ya da toplumun normlarına ve beklentilerine uyum sağlamasıdır. İnsanlar, sosyal kabul görmek, dışlanmamak veya bilgi edinmek için çevresine uyum gösterir.

Sosyal Uyum Türleri

• Bilgilendirici Sosyal Etki: İnsanlar, doğru bilgiye ulaşmak için başkalarının görüşlerine güvenir. Örneğin, bir öğrencinin sınavda doğru yanıtı belirlemek için arkadaşlarının fikirlerini dikkate alması.
• Normatif Sosyal Etki: Birey, kabul görmek veya dışlanmamak için gruba uyum gösterir. Örneğin, yeni bir işe başlayan bir çalışanın, iş yerindeki kıyafet kurallarına uyması.
• İtaat: Bireyin, otorite figürlerinin emirlerine uymasıdır. Örneğin, trafik polisi dur işareti verdiğinde durmak.

📌 Gerçek Hayattan Örnek: Solomon Asch’in ünlü çizgi uzunluğu deneyi, insanların yanlış olduğunu bildikleri bir yanıtı, grup baskısı nedeniyle seçebildiklerini göstermiştir.

2. Tutum Nedir?

Tutum, bireyin bir kişi, olay veya nesne hakkındaki olumlu ya da olumsuz değerlendirmesidir. Tutumlar, bireyin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını şekillendirir.

Tutumun Üç Bileşeni

• Bilişsel Bileşen: Bireyin konu hakkındaki inançları (örneğin, sağlıklı beslenmenin önemli olduğunu bilmek).
• Duygusal Bileşen: Kişinin konu hakkındaki hisleri (örneğin, bir markayı sevdiği için tercih etmek).
• Davranışsal Bileşen: Bireyin bu inanç ve duygulara dayalı davranışları (örneğin, çevreyi koruma bilinciyle plastik kullanımını azaltmak).

Tutumlar Nasıl Değişir?

• İkna: Reklamlar, sosyal medya ve kişisel deneyimler tutum değişimini etkiler. Örneğin, bir ürün hakkında olumlu yorumlar görmek o ürüne karşı olumlu bir tutum geliştirmemize neden olabilir.
• Bilişsel Çelişki (Leon Festinger Kuramı): Bireyin inançları ve davranışları çeliştiğinde ortaya çıkar. Örneğin, sigaranın zararlarını bilmesine rağmen içmeye devam eden birinin, bu çelişkiyi azaltmak için sigaranın stres azaltıcı olduğunu düşünmesi.

📌 Günlük Hayattan Örnek: Bir öğrenci, öğretmeninin ders anlatım tarzını beğenmediği için o derse karşı olumsuz tutum geliştirebilir.

3. Sosyal Algı Nedir?

Sosyal algı, bireylerin başkalarını nasıl algıladığını, yorumladığını ve değerlendirdiğini açıklayan kavramdır. İlk izlenimler, yüz ifadeleri ve beden dili gibi unsurlar sosyal algıyı şekillendirir.

Sosyal Algıyı Etkileyen Faktörler

• İlk İzlenim: İlk birkaç saniyede oluşan düşünceler güçlüdür ve değişmesi zordur.
• Atıf Süreci: İnsanlar, başkalarının davranışlarını ya kişisel özelliklere (içsel atıf) ya da çevresel faktörlere (dışsal atıf) dayandırarak açıklar.
  • İçsel Atıf: Örneğin, bir kişinin sınavdan düşük almasını “tembel olduğu için” diye düşünmek.
  • Dışsal Atıf: Aynı durumu “sınav çok zordu” diye açıklamak.
• Kalıpyargılar (Stereotipler): Belirli gruplara yönelik genellemelerdir. Örneğin, “tüm doktorlar mesafelidir” gibi yanlış inanışlar.

📌 Gerçek Hayattan Örnek: İş görüşmesine giden bir kişinin şık giyinmesi, olumlu bir ilk izlenim oluşturmasına yardımcı olabilir.

Sosyal Algıyı Etkileyen Faktörler:

Kalıpyargılar (Stereotipler): Belirli gruplara yönelik genellemelerdir (örneğin, “mühendisler soğuk insanlardır” gibi).

İlk İzlenim: İnsanlar, diğerleri hakkında ilk birkaç saniyede güçlü yargılar oluşturur.

Atıf Süreci: Bireylerin, başkalarının davranışlarının nedenlerini açıklama biçimidir.

İçsel Atıf: Kişiliğe dayandırma (örneğin, birinin sınavdan düşük almasını “çalışkan olmaması” ile açıklamak).

Dışsal Atıf: Durumsal faktörlere bağlama (örneğin, düşük notu “sınavın zor olması” ile açıklamak).

PDR ÖABT Sınav Bilgilendirmesi

Soru Sayısı: 50
Sınav Süresi: 75 dakika
Puanlama: 100 tam puan üzerinden değerlendirilir.
Soru Türü: 5 şıklı çoktan seçmeli sorular
Önemi: Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı okullarda rehber öğretmen (psikolojik danışman) olarak atanmak isteyen adaylar için kritik bir sınavdır.

Daha önce 50 soru olan PDR ÖABT, 2019 yılında 75 soruya çıkarılmış, ancak 2024 itibarıyla tekrar 50 soruya düşürülmüştür. Bu değişiklikle birlikte konulara daha odaklı ve seçici sorular gelmesi beklenmektedir.

📌 PDR ÖABT Soru Dağılımı

• Temel Psikolojik Kavramlar (%16) – 8 soru
• Psikolojik Danışma: Kuram, İlke ve Teknikler (%20) – 10 soru
• Davranış ve Uyum Problemleri (%12) – 6 soru
• Bireyi Tanıma Teknikleri (%14) – 7 soru
• Bireyle ve Grupla Psikolojik Danışma (%14) – 7 soru
• Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı (%12) – 6 soru
• Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Araştırma ve Program Geliştirme (%8) – 4 soru
• Meslek Etiği ve Yasal Konular (%4) – 2 soru

📌 PDR ÖABT’ye Hazırlanırken Nelere Dikkat Edilmeli?

MEB’in ÖABT Konu Dağılımına Uygun Çalışma: 50 soruluk yeni sisteme göre konuların önem sıralamasına dikkat edilmeli.
Önceki Yılların Çıkmış Sorularını Çözme: 2013-2024 yılları arasındaki sorular analiz edilerek sık çıkan konular belirlenmeli.
Konu Tekrarı ve Not Tutma: Temel psikolojik kavramlar gibi ezber gerektiren konular için kısa notlar alınmalı.
Deneme Sınavları Çözme: Zaman yönetimi için deneme sınavları yapılarak eksikler belirlenmeli.
Güncel Kaynaklardan Çalışma: 2025 sınavı için güncellenmiş PDR ÖABT kaynaklarından çalışılmalı.