Temel Psikolojik Kavramlar Test 3 – PDR ÖABT

117

TEMEL PSİKOLOJİK KAVRAMLAR - 3

Temel Psikolojik Kavramlar - 3 Testi

Duyum ve Algılama, Algı, Zekâ Gelişimi ve Kuramları, Modern Zekâ Yaklaşımları Ağırlıklı

1 / 15

Duyum, çevremizdeki fiziksel uyarıların, duyu organlarımız tarafından alınması sürecidir. Algı ise, bu uyarıların beyin tarafından işlenip anlamlandırılmasıdır. Örneğin, bir çiçeğin kokusunu duyduğumuzda bu, duyu organlarımızın (koku alma) tepki verdiği bir duyumdur; fakat bu kokuyu "güzel" veya "hoş" olarak değerlendirmemiz ise bir algıdır.
Aşağıdakilerden hangisi duyum ve algı arasındaki farkı en iyi şekilde açıklar?

Duyum, çevremizdeki objelerin şekil ve boyutlarını tanımamıza yardımcı olur, algı ise bunları zihinsel olarak anlamamıza olanak tanır.

Duyum, beyin tarafından yapılan bir süreçtir, algı ise duyu organları tarafından işlenen bilgilerden oluşur.

Duyum, fiziksel uyarıların duyu organlarımızla alınmasıdır, algı ise bu uyarıların beyin tarafından anlamlandırılmasıdır.

Duyum ve algı arasında hiçbir fark yoktur, ikisi de aynıdır.

Duyum, sadece sesleri algılamamıza yardımcı olur, algı ise diğer tüm duyu süreçlerini kapsar.

2 / 15

Omurilik soğanı (medulla oblongata) hangi işlevlerden sorumludur?

Duyusal algı

Solunum ve kalp atışı

Hafıza oluşumu

Hareket koordinasyonu

Dil işleme

3 / 15

Bir öğretmen, öğrencilere bir dizi nokta sunar ve bu noktaların birleşiminden bir şekil algılamalarını ister. Öğrenciler, bu noktaları birleştirerek bir hayvan figürü oluşturan bir desen görürler.
Bu durumda hangi Gestalt ilkesi en iyi şekilde açıklanır?

Benzerlik ilkesi

Kapanma ilkesi

İyi form ilkesi

Yakınlık ilkesi

Süreklilik ilkesi

4 / 15

Daniel Goleman, duygusal zekâyı, bireylerin duyguları tanıma, anlama ve yönetme becerisi olarak tanımlar. Goleman’a göre, duygusal zekâ sosyal ilişkilerde başarılı olmanın, stresi yönetmenin ve iş yaşamında verimliliği artırmanın anahtarıdır. Örneğin, bir çalışan iş yerindeki stresli durumlarla başa çıkabilme becerisi sayesinde daha verimli olabilir.
Goleman’ın duygusal zekâ tanımına göre aşağıdakilerden hangisi duygusal zekâya ait özelliklerden biri değildir?

Duygusal farkındalık

Empati ve başkalarının duygularını anlama

Duyguları kontrol etme ve yönetme

Soyut düşünme yeteneği

Stresle başa çıkabilme

5 / 15

Howard Gardner’a göre, zekâ tek bir kapasite değildir; farklı türde zekâlar vardır. Bu zekâlar arasında dilsel, mantıksal-matematiksel, mekânsal, müziksel, bedensel-kinestetik, kişilerarası, içsel ve doğal zekâlar bulunur. Örneğin, müzikal zekâya sahip bir birey, sesleri ve ritimleri çok daha kolay tanıyabilir ve anlamlandırabilir.
Aşağıdakilerden hangisi Gardner’in çoklu zekâ kuramına göre özelliklerden biri değildir?

Zekâ, tek bir kapasite değildir, çok sayıda bağımsız zekâ vardır

Zekâlar birbirinden bağımsız olarak gelişir.

Bireyler, yalnızca dilsel ve mantıksal-matematiksel zekânın gelişimi ile başarılı olabilir.

İnsanların çeşitli zekâ türlerinde güçlü yönleri olabilir.

Her birey farklı zekâ türlerinde farklı düzeyde yeteneklere sahiptir.

6 / 15

Bir sınıfta öğretmen, öğrencilerine bir ses dinletir. Ses, başlangıçta oldukça düşük bir ses düzeyindedir ve bazı öğrenciler bu sesi hiç duyamazken, diğerleri fark eder. Ancak öğretmen sesin şiddetini artırdıktan sonra, herkes bu sesi duymaya başlar.
Bu olayda, öğrencilerin sesin şiddetini algılamasındaki fark, hangi kavramla daha iyi açıklanır?

Duyum

Algısal Eşik

Duyusal Eşik

Gestalt ilkeleri

Algıda seçicilik

7 / 15

Kas hareketlerinin koordinasyonundan ve dengeden sorumlu beyin bölgesi aşağıdakilerden hangisidir?

Amigdala

Omurilik

Beyincik

Talamus

Frontal lob

8 / 15

ean Piaget, çocukların zekâ gelişimini dört ana evrede ele alır: duyusal-motor, işlem öncesi, somut işlemler ve soyut işlemler. Piaget’e göre, çocuklar çevrelerinden aldıkları bilgilerle dünyayı anlamlandırır. Örneğin, somut işlemler evresindeki bir çocuk, somut objelerle ilgili mantıklı işlemler yapabilir, ancak soyut düşünme henüz gelişmemiştir.
Piaget’in bilişsel gelişim kuramına göre, aşağıdaki özelliklerden hangisi somut işlemler evresine ait değildir?

Somut objelerle mantıklı düşünme

Nesneler üzerine düşünme ve mantıklı kurallar geliştirme

Nesnelerin kalıcılığı kavramının gelişmesi

Zihinsel işlemler geri alınıp yapılabilir

Nesnelerin büyüklüğü ve şekli hakkında mantıklı değerlendirmeler yapabilme

9 / 15

Wernicke afazisi olan bir hasta, aşağıdaki zorluklardan hangisini yaşar?

Sözcükleri düzgün bir şekilde söyleyememe

Konuşmanın akıcı ancak anlamsız olması

Motor hareketlerde ciddi zorluk

Görsel algının bozulması

Hafıza kaybı

10 / 15

Bir öğretmen, sınıfta çeşitli renklerdeki kartları öğrencilere gösteriyor. Öğrenciler, çok benzer renklere sahip kartları fark edemiyorlar, ancak kartlar arasında belirgin bir renk farkı oluştuğunda öğrenciler bu farkı rahatlıkla algılayabiliyor.
Bu durumda, öğrencilerin renk farklarını algılamasında hangi eşik türü rol oynamaktadır?

Mutlak eşik

Fark eşiği

Duyusal eşik

Algısal organizasyon

Algıda yanılgı

11 / 15

Öğrenciler, bir eğitim uygulaması sırasında farklı uzaklıkta duran objeleri gözlemlemektedirler. Öğretmen, öğrencilerin objelerin birbirlerine göre derinlik algısını daha net görebilmeleri için bazı objeleri hareket ettirir. Öğrenciler, hareket eden objelerin birbirine yakın mı uzak mı olduğunu anlamakta zorlanmazlar.
Bu durumda hangi derinlik ve hareket algısı ilkesi etkili olmuştur?

Monoküler ipuçları, çünkü tek bir gözle uzaklık hissedilebilmektedir.

Binoküler ipuçları, çünkü her iki göz kullanılarak derinlik algısı sağlanır.

Kinetik algı, çünkü hareket eden objeler daha kolay algılanmıştır.

Optik yanılgı, çünkü öğrenciler derinlik algısını yanlış yorumlamaktadırlar.

Konverjans, çünkü gözlerin bir noktada birleşmesiyle derinlik algısı güçlenir.

12 / 15

Bir kişi, karar verme ve problem çözme becerilerinde zorluk yaşamaktadır. Bu durum büyük ihtimalle beynin hangi bölgesinde bir hasar olduğunu gösterir?

Oksipital lob

Temporal lob

Frontal lob

Parietal lob

Beyincik

13 / 15

Uyku sırasında hızlı göz hareketleri (REM) evresinde aşağıdaki durumlardan hangisi gözlenir?

Kas tonusunda artış

Beyin dalgalarının yavaşlaması

Rüya görmenin artması

Kalp atış hızının yavaşlaması

Vücut hareketlerinin artması

14 / 15

Algı, çevremizdeki dünyayı anlamlandırma sürecidir ve bu süreç bir dizi aşamadan oluşur. İlk olarak, dış dünyadan gelen duyusal uyarılar duyu organlarımız tarafından algılanır. Ardından bu uyarılar beyin tarafından işlenir ve anlamlı bir biçime dönüştürülür. Örneğin, bir çiçek gördüğümüzde ilk olarak ışık dalgaları gözümüz tarafından alınır ve daha sonra beynimiz bu görüntüyü "çiçek" olarak anlamlandırır.
Aşağıdakilerden hangisi algısal süreçlerin aşamalarından biridir?

Uyarıcının beyin tarafından tanınması

Duyu organlarının uyarıcıyı işleme aşaması

Algının duyu organları tarafından alınması

Duyu organları ve beyin arasındaki bağlantının kopması

Algının yalnızca görsel süreçlerden oluşması

15 / 15

Aşağıdaki nörolojik hastalıklardan hangisi bellek kaybı ve demans ile karakterizedir?

Parkinson hastalığı

Alzheimer hastalığı

Epilepsi

Şizofreni

MS (Multipl Skleroz)

Skorunuz

Ortalama puan 59%

0%

Testi yeniden başlat

Ünitenin Diğer Testleri

Temel Psikolojik Kavramlar Test 1

Temel Psikolojik Kavramlar Test 2

Temel Psikolojik Kavramlar Test 4

Temel Psikolojik Kavramlar Test 5

Temel Psikolojik Kavramlar Test 6

Temel Psikolojik Kavramlar Test 7

PDR ÖABT online deneme sınavı ve diğer ünitelerden testleri buradan çözebilirsiniz.

Temel Psikolojik Kavramlar Ünitesi – PDR ÖABT

PDR ÖABT’ nin önemli konularından biri olan Temel Psikolojik Kavramlar, psikoloji biliminin temel yapı taşlarını içerir. Bu ünite, psikolojiye giriş niteliğindedir ve diğer psikoloji alt alanlarını anlamak için sağlam bir temel oluşturur.

Sınav İçeriği ve Dağılımı

📌 Temel Psikolojik Kavramlar (%16) – 8 Soru
Bu bölümde psikolojinin temel kavramlarına dair sorular yer alır.

Ünite İçeriği:

Psikolojinin Tanımı ve Alt Alanları: Psikolojinin bilimsel yönü, tarihsel gelişimi ve alt dalları (deneysel psikoloji, bilişsel psikoloji, gelişim psikolojisi, klinik psikoloji vb.).

Davranış ve Zihinsel Süreçler: Duyum, algı, motivasyon, öğrenme, bellek, düşünme ve karar verme süreçleri.

Öğrenme Kuramları: Davranışçı, bilişsel ve sosyal öğrenme kuramları ile öğrenme süreçlerine etkileri.

Duygular ve Motivasyon: Temel duygu teorileri, motivasyon kaynakları ve insan davranışlarını yönlendiren etkenler.

Kişilik ve Bireysel Farklılıklar: Kişilik kuramları, bireysel farklılıkları açıklayan yaklaşımlar ve kişilik değerlendirme yöntemleri.

Fizyolojik Psikoloji: Sinir sistemi ve beyin yapılarının davranış üzerindeki etkileri, duyu organlarının işleyişi, biyolojik temelli psikolojik süreçler.

Sosyal Psikoloji: Bireyin toplumsal ortamda nasıl davrandığını inceleyen kuramlar, tutumlar, önyargılar, gruplar arası ilişkiler ve sosyal etkileşim süreçleri.

Psikolojik Sağlık ve Bozukluklar: Ruh sağlığını koruma, psikolojik bozuklukların temel özellikleri ve terapi yaklaşımları.

Fizyolojik Psikoloji, PDR ÖABT’de Temel Psikoloji başlığı altında yer alan önemli konulardan biri. Bu alan, beynin ve sinir sisteminin davranışlar üzerindeki etkisini inceler.

1. Duyum ve Algılama

• Duyum ve Algı Arasındaki Fark: Duyum, duyu organlarının çevreden gelen fiziksel uyarıcıları almasıdır. Algı ise bu duyusal bilgilerin beyinde anlamlandırılması sürecidir. Örneğin, bir şarkıyı duymak duyum, melodiyi tanıyıp anlamlandırmak algıdır.
• Duyusal Eşikler (Mutlak Eşik, Fark Eşiği):
  • Mutlak eşik, bir kişinin belirli bir uyarıcıyı algılayabilmesi için gereken en düşük uyarıcı seviyesidir. (Örneğin, çok hafif bir kokuyu ilk defa algıladığınız an)
  • Fark eşiği, iki uyarıcı arasındaki en küçük farkın algılanabilmesini ifade eder. (Örneğin, iki farklı ton arasındaki farkı fark edebilmek)
• Algısal Organizasyon (Gestalt İlkeleri): İnsan beyni, çevredeki nesneleri düzenli ve anlamlı bir bütün halinde algılar. Yakınlık, benzerlik, devamlılık ve bütünlük gibi ilkeler bu süreci yönetir.
• Derinlik ve Hareket Algısı:
  • Derinlik algısı, nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasını sağlar (örneğin, bir yolu takip ederken mesafeyi ayırt etmek).
  • Hareket algısı, bir nesnenin hareket edip etmediğini anlamamızı sağlar (örneğin, trenin penceresinden dışarı bakarken ağaçların hareket ediyor gibi görünmesi).
• Algıda Seçicilik ve Yanılgılar: Kişinin dikkatini belirli uyarıcılara odaklamasıdır. Örneğin, kokteyl partisi etkisi, kişinin kalabalıkta kendi adının söylendiğini seçici olarak algılamasıdır. Algı yanılgıları ise optik illüzyonlar gibi durumları içerir.

2. Algı

• Algısal Süreçler: Çevreden gelen bilgilerin algılanması ve yorumlanması sürecidir. Algısal süreçler genellikle dikkat, organizasyon ve yorumlama aşamalarını içerir.
• Algıda Değişmezlik:
  • Büyüklük değişmezliği: Bir nesne uzaklaşsa bile aynı boyutta algılanır.
  • Şekil değişmezliği: Bir kapı farklı açılarda göründüğünde bile dikdörtgen olarak algılanır.
  • Renk değişmezliği: Farklı ışık koşullarında bile bir nesnenin rengini aynı algılarız.
• Algıda Önyargılar ve Beklentiler: Algılarımız geçmiş deneyimlerimiz ve beklentilerimiz tarafından şekillenir. Örneğin, doktor önlüğü giymiş birini hastane ortamında görürsek onun doktor olduğunu düşünürüz.
• Algının Bilişsel Süreçlerle İlişkisi: Algı, dikkat, bellek ve öğrenme gibi bilişsel süreçlerle doğrudan bağlantılıdır. Algılanan bir bilgi hafızada saklanabilir ve daha sonra hatırlanabilir.

3. Zekâ Gelişimi ve Kuramları

• Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı: Çocukların bilişsel gelişimi duyusal-motor, işlem öncesi, somut işlemler ve soyut işlemler olmak üzere dört evrede gerçekleşir.
• Vygotsky’nin Bilişsel Gelişim Kuramı: Bilişsel gelişimin sosyal etkileşimlerle desteklendiğini vurgular. Yakınsal gelişim alanı (ZPD) ve bilişsel rehberlik gibi kavramları içerir.
• Sternberg’in Üçlü Zekâ Kuramı: Zekâyı analitik (problem çözme), yaratıcı (yenilikçi düşünme) ve pratik (günlük yaşam becerileri) olmak üzere üçe ayırır.
• Gardner’in Çoklu Zekâ Kuramı: Zekânın tek bir genel yetenek olmadığı, sözel, mantıksal, görsel, bedensel, müziksel, kişilerarası, içsel ve doğa zekâsı gibi farklı türlerde olduğu görüşünü savunur.
• Cattell ve Horn’un Akıcı ve Kristalize Zekâ Kuramı:
  • Akıcı zekâ, yeni problemleri çözme yeteneğidir (genç yaşlarda zirveye ulaşır).
  • Kristalize zekâ, yaşam boyu edinilen bilgi ve deneyimlere dayanır (yaşla birlikte artar).

4. Modern Zekâ Yaklaşımları

• Duygusal Zekâ (Goleman): Kendi duygularını ve başkalarının duygularını anlama, yönetme ve empati yapma yeteneğidir.
• Sosyal Zekâ: İnsanlarla etkili iletişim kurabilme, grup içinde başarılı ilişkiler geliştirme yeteneğidir.
• Pratik Zekâ ve Akademik Zekâ Farkı:
  • Akademik zekâ, teorik bilgiyi kapsarken,
  • Pratik zekâ, günlük hayatta problemlere çözüm bulma yeteneğidir.
• Nöropsikolojik Yaklaşımlar: Beyin yapıları ve bilişsel süreçlerin zekâyı nasıl etkilediğini inceler.
• Yapay Zekâ ve Bilişsel Psikoloji ile İlişkisi: Yapay zekâ, insan zihninin bilgi işleme süreçlerini taklit etmeye çalışırken, bilişsel psikoloji de insanın öğrenme ve düşünme süreçlerini anlamaya çalışır.

PDR ÖABT Sınav Bilgilendirmesi – Temel Kavramlar Test

Soru Sayısı: 50
Sınav Süresi: 75 dakika
Puanlama: 100 tam puan üzerinden değerlendirilir.
Soru Türü: 5 şıklı çoktan seçmeli sorular
Önemi: Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı okullarda rehber öğretmen (psikolojik danışman) olarak atanmak isteyen adaylar için kritik bir sınavdır.

Daha önce 50 soru olan PDR ÖABT, 2019 yılında 75 soruya çıkarılmış, ancak 2024 itibarıyla tekrar 50 soruya düşürülmüştür. Bu değişiklikle birlikte konulara daha odaklı ve seçici sorular gelmesi beklenmektedir.

📌 PDR ÖABT Soru Dağılımı

• Temel Psikolojik Kavramlar (%16) – 8 soru
• Psikolojik Danışma: Kuram, İlke ve Teknikler (%20) – 10 soru
• Davranış ve Uyum Problemleri (%12) – 6 soru
• Bireyi Tanıma Teknikleri (%14) – 7 soru
• Bireyle ve Grupla Psikolojik Danışma (%14) – 7 soru
• Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı (%12) – 6 soru
• Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Araştırma ve Program Geliştirme (%8) – 4 soru
• Meslek Etiği ve Yasal Konular (%4) – 2 soru

📌 PDR ÖABT’ye Hazırlanırken Nelere Dikkat Edilmeli? – Temel Kavramlar Test

MEB’in ÖABT Konu Dağılımına Uygun Çalışma: 50 soruluk yeni sisteme göre konuların önem sıralamasına dikkat edilmeli.
Önceki Yılların Çıkmış Sorularını Çözme: 2013-2024 yılları arasındaki sorular analiz edilerek sık çıkan konular belirlenmeli.
Konu Tekrarı ve Not Tutma: Temel psikolojik kavramlar gibi ezber gerektiren konular için kısa notlar alınmalı.
Deneme Sınavları Çözme: Zaman yönetimi için deneme sınavları yapılarak eksikler belirlenmeli.
Güncel Kaynaklardan Çalışma: 2025 sınavı için güncellenmiş PDR ÖABT kaynaklarından çalışılmalı.